Traumasensitieve Mindfulness (TSM)

‘Je kunt de golven niet tegenhouden, maar je kan wel leren surfen.’

- Jon Kabat-Zinn, grondlegger van de MBSR-training​

​

Mindfulness bij traumaklachten

Traumaklachten zoals (complexe) PTSS zijn een vorm van chronische stress en een ontregeld zenuwstelsel. Onderzoek heeft aangetoond dat mindfulness je kan helpen om beter om te gaan met stress en je autonome zenuwstelsel weer terug in balans kan brengen.

​

Hoewel mindfulness kan bijdragen aan herstel, kan het voor mensen met traumaklachten wel heel uitdagend zijn om zich te richten op de innerlijke ervaring. Het is daarom belangrijk dat dit onder de juiste begeleiding gebeurt.

Als mindfulness niet op een traumasensitieve of geïnformeerde wijze wordt gegeven kan het zelfs leiden tot een verergering van de klachten of hertraumatisering. Mocht je traumaklachten ervaren is het daarom aan te raden om een trainer te zoeken die ervaring heeft met traumagerelateerde klachten of een 'traumasensitieve' mindfulness training te volgen.  

​

Hoewel mindfulness niet direct gericht is op traumaverwerking, kan het daarbij wel een fundamenteel ondersteunende rol bij spelen. 

​

Ook voor mensen zonder (bewuste) traumatische ervaring en/of (C)PTSS, maar met andere spannings- en stressklachten kan de traumasensitieve mindfulnesstraining behulpzaam zijn. De traumasensitieve mindfulnesstraining kan tevens worden gevolgd als een verdieping op een reguliere MBSR-training, omdat er aanvullend en verdiepend wordt gewerkt vanuit de Polyvagaal Theorie en Internal Family Systems.

​

Traumasensitieve mindfulness (TSM)

Voor mensen die te maken hebben met de gevolgen van (vroegkinderlijk/complex) trauma heb ik een 8-weekse traumasensitieve mindfulnesstraining ontworpen. Tijdens deze training wordt aandacht besteed aan overlevingsreacties die kunnen optreden tijdens het meemaken van trauma, en die mogelijk nog steeds een rol in je leven spelen. Je oefent met het herkennen wanneer spanning en stress oplopen, en wat jou op zulke momenten kan helpen.

​

Tijdens de TSM-training worden meerdere opties geboden, en kun je zelf kiezen of je een oefening bijvoorbeeld zittend, liggend of staand meedoet, en of je je ogen sluit of niet. Je oefent met het opmerken wanneer spanning oploopt, en om op zo'n moment jezelf te kunnen ondersteunen of ondersteuning te vragen. 

​​

Voor deze training zijn het werk van psycholoog en traumaspecialist David Treleaven, en zijn professionele training over Trauma-Sensitive Mindfulness, voor mij een waardevolle en inspirerende bron over hoe we op een zorgzame manier met trauma kunnen omgaan binnen de beoefening van mindfulness.

Daarnaast werken we in de training aan de hand van het concept Window of Tolerance van Dan Siegel, de Polyvagaal Theorie van Stephen Porges en Internal Family Systems van Richard Schwartz. 

​

Aan de hand van het Window of Tolerance leren we te herkennen wanneer stress bij ons oploopt, wanneer het helpend is om mindfulness te beoefenen, en wanneer we iets anders nodig hebben om te kunnen reguleren. 

Vervolgens kijken we naar hoe ons zenuwstelsel en lichaam reageren op (on)veiligheid aan de hand van de Polyvagaal Theorie. We gaan ons eigen autonome zenuwstelsel als het ware in kaart brengen, zodat we meer grip krijgen op hoe we omgaan met stress, spanning en onveiligheid en hoe we de weg terug kunnen vinden naar regulatie en het ervaren van veiligheid.

In de laatste twee trainingen kijken we aan de hand van zelf-compassie en Internal Family Systems (IFS) naar de gedachten, gevoelens en sensaties die we intern opmerken. 

​

Op welke manieren kan mindfulness helpen bij traumaklachten?

 

Mindfulness helpt je je aandacht in het hier-en-nu te houden

Vaak beleef je als trauma-overlever het heden door de lens van het verleden. Geuren, geluiden, plaatsen, personen en gevoelens kunnen allemaal 'triggers' zijn die je doen herinneren aan, en herbeleven van, het verleden. Mindfulness kan je helpen om je aandacht beter bij het huidige moment te houden, zonder meegesleept te worden door een herinnering. Hoe? Bijvoorbeeld door het oefenen om je aandacht te kunnen richten op 'ankerpunten' die voor jou behulpzaam zijn, zoals je ademhaling, het contact van je voeten op de grond, of de omgeving waar je je bevindt. Een anker biedt je houvast en houdt je aandacht in het hier en nu.

 

Mindfulness geeft je ruimte om bewust om te gaan met lastige gevoelens en gedachtes

Door middel van mindfulness kun je door oefening bijvoorbeeld leren om je aandacht beter te kunnen verplaatsen. Zo krijg je meer en meer de ruimte om bewust je aandacht ergens anders te leggen, bijvoorbeeld wanneer je opmerkt dat een bepaald gevoel te intens wordt of je bent getriggerd. In plaats van automatisch te reageren, ontstaat er ruimte om keuzes te maken over hoe je om wilt gaan met bepaalde gedachtes en gevoelens. Zo krijg je meer vrijheid en controle en ben je minder overgeleverd aan jouw traumaklachten.

​

Mindfulness verbetert je vermogen tot emotieregulatie

Mindfulness kan je capaciteit om trauma te kunnen verwerken of integreren vergroten, doordat je vermogen tot emotieregulatie wordt verbeterd. Mindfulness leert hoe je emoties kunt waarnemen zonder erdoor overspoeld te raken. Dit helpt trauma-overlevers om moeilijke gevoelens geleidelijk aan toe te laten en te ervaren zonder ze te hoeven onderdrukken of erdoor meegesleept te worden.

​

Tijdens de TSM-training werken we o.a. aan de hand van het Window of Tolerance, wat staat voor jouw optimale en comfortabele spanningsgebied. Het window of tolerance is vaak kleiner bij mensen die trauma mee hebben gemaakt. Het zenuwstelsel is dan chronisch overbelast. Hierdoor kan het komen dat je heftiger reageert dan anderen op bijvoorbeeld tegenslag. Mindfulness leert je te herkennen wanneer je je in je window of tolerance bevindt, en wanneer je dreigt daarbuiten te geraken. Zo ben je in staat om op tijd bij te sturen, dit noem je reguleren. Daarnaast kan mindfulness je helpen om jouw Window of Tolerance, oftewel jou vermogen om adequaat om te kunnen gaan met emoties, te vergroten.

 

Mindfulness verbetert je lichaamsbewustzijn

Tijdens mindfulness train je je lichaamsbewustzijn en raak je beter bekend met lichamelijke sensaties. Je leert om lichaamssignalen te herkennen (bijvoorbeeld dat bepaalde spierspanning samengaat met het oplopen van spanning) en in te zien dat ze net als emoties continue van intensiteit en kwaliteit wisselen. Dit kan maken dat je lichamelijke sensaties je minder beangstigen en deze je kunnen helpen bij het op tijd signaleren van spanning en stress. Het kan tevens de relatie die je met je lichaam hebt verbeteren. Trauma-overlevers leven vaak afgesneden van hun lichaam, omdat hun lichaam hen op allerlei wijze kan confronteren met het verleden. Mindfulness kan helpen om (weer) veiligheid te gaan ervaren in het lichaam.

 

Mindfulness maakt je milder naar jezelf

Vaak worstelen trauma-overlevers (onterecht) met schaamte en schuldgevoelens, of zijn ze erg hard voor zichzelf. 

Tijdens mindfulness oefen je om niet te oordelen over wat er aan gevoelens en gedachtes naar boven komt. Ja, zelfs over oordelende gedachtes ('dit doe ik niet goed') oefen je om niet te oordelen. Je traint jezelf om met nieuwsgierigheid en mildheid naar jezelf en de wereld om je heen te kijken. Zelfcompassie kan je ondersteunen op momenten dat het moeilijk hebt, en schaamte en schuldgevoelens verminderen.

​

Aanbod bij Mindful Herstel

Ik bied de 8-weekse traumasensitieve mindfulness (TSM)-training aan in een groep en als je dat wilt individueel. 

​

Ook is het mogelijk individuele mindfulness coaching volgen, bijvoorbeeld wanneer je zelf mindfulness beoefend of al een cursus volgt of hebt gevolgd en daarbij tegen dingen aanloopt zoals traumagerelateerde klachten. Tijdens mindfulness coaching kunnen we oefeningen aanpassen aan jouw specifieke behoeftes. Kijk op de pagina 'inschrijven of afspraak maken' wanneer er cursussen starten en om je in te schrijven, ook kun je daar direct afspraken maken voor online coaching. Ben je geïnteresseerd in een individuele cursus of mindfulness coaching op locatie? Vul dan dit formulier in.

​

Over mij

In mijn eigen zoektocht tijdens herstel van trauma kwam mindfulness op mijn pad. Tijdens mijn eerste MBSR-training heb ik zelf ervaren hoe behulpzaam mindfulness kan bij herstel van trauma (PTSS) maar ook de uitdagingen en moeilijkheden die daarbij komen kijken. Na een reguliere training heb ik een aantal jaar later ook een traumasensitieve training gevolgd, en ben ik daarnaast zelfstandig blijven oefenen en heb ik de opleiding 'Mindfulness en Compassie coach/trainer' gevolgd bij Academie voor Leven.

De eerste MBSR-training die ik verzorgde was voor de Herstelacademie bij GGZ Delfland. Hierna ben ik gecertificeerd als 'specialistisch professional' bij de Vereniging Voor Mindfulness (VVM), waardoor mijn mindfulness trainingen door veel zorgeverzekeraars (gedeeltelijk) vergoed worden.

Vervolgens ben ik me gaan specialiseren in het kunnen aanbieden van traumasensitieve mindfulness door de opleiding Trauma Sensitive Mindfulness te volgen bij David Treleaven. Daarnaast heeft ook mijn ervaring en opleiding binnen Trauma Center Trauma-Sensitive Yoga me geïnspireerd op het vlak van traumasensitieve begeleiding bieden. 

Als Trauma Sensitief Mindfulness Trainer ben ik opgeleid om traumaklachten te kunnen herkennen, en hier effectief op te reageren en traumaherstel via mindfulness te kunnen ondersteunen. Daarnaast heb ik kennis opgedaan vanuit de Polyvagaal Theorie, o.a. door een training te volgen van Deb Dana. En ben ik momenteel een basistraining in Internal Family Systems aan het volgen. Regelmatig volg ik bijscholing over mindfulness en trauma, en woon ik intervisies en supervisie bij. 

​