
Heb je weleens dat je opeens erge dorst hebt, en je je dan pas realiseert dat je al de hele dag weinig hebt gedronken? Of dat je snel gebleseerd raakt omdat je niet goed kan aanvoelen waar je fysieke grenzen liggen? Of dat je stress en spanning pas opmerkt wanneer je lichaam totaal verkrampt is is?
Dit heeft alles te maken met interoceptie—het vermogen om signalen vanuit je lichaam op te merken en te begrijpen. Voor veel mensen met traumaklachten is dit vermogen beperkt of verstoord. Gelukkig kan interoceptie worden ontwikkeld en kan het een belangrijke bijdrage leveren aan herstellen van trauma.
Wat is interoceptie?
Interoceptie is je interne zintuig. Het stelt je in staat om lichamelijke sensaties zoals honger, dorst, hartslag, ademhaling, pijn en emoties waar te nemen. Dit gaat via een netwerk van zenuwen die je hersenen informeren over wat er in je lichaam gebeurt.
Bij een goed ontwikkelde interoceptie kun je subtiele signalen van je lichaam opmerken en er gepast op reageren. Maar als je interoceptie verstoord is—zoals vaak het geval is bij mensen met traumaklachten—kan het moeilijk zijn om je eigen lichamelijke behoeften en grenzen te herkennen.
Hoe trauma interoceptie verstoort
Wanneer iemand een traumatische ervaring heeft meegemaakt, kan het zenuwstelsel in een overlevingsmodus blijven staan. Dit kan de volgende gevolgen hebben:
Dissociatie van het lichaam – Veel mensen met trauma raken ‘losgekoppeld’ van hun lichaam om niet te voelen wat te pijnlijk is. Dit kan resulteren in moeite met het herkennen van honger, spanning, pijn of vermoeidheid.
Over- of ondergevoeligheid voor lichamelijke signalen – Sommige mensen voelen hun hartslag of ademhaling extreem intens, wat angst of paniek kan veroorzaken. Anderen voelen juist weinig tot niets en negeren signalen van hun lichaam totdat ze ernstige klachten krijgen.
Verstoorde stressregulatie – Een verminderde interoceptie betekent dat je lichaam niet goed kan aangeven wanneer het ontspanning nodig heeft, wat leidt tot chronische stress of burn-out.
Waarom interoceptie cruciaal is bij traumaheling
Interoceptie helpt bij traumaheling omdat het je in staat stelt opnieuw verbinding te maken met je lichaam.
Het helpt bij het herkennen en reguleren van emoties. Emoties beginnen als fysieke sensaties in het lichaam (bijvoorbeeld een beklemmend gevoel op de borst bij angst). Door je bewust te worden van wat er in je lichaam gebeurt, kun je emoties eerder herkennen en reguleren.
Het helpt bij het stellen van grenzen. Als je voelt wanneer je moe bent, overprikkeld raakt of stress ervaart, kun je beter je grenzen bewaken en voor jezelf zorgen.
Het versterkt het gevoel van veiligheid in je lichaam. Trauma kan ervoor zorgen dat je lichaam als een ‘onveilige plek’ voelt. Door interoceptie te trainen, raak je bekend met lichamelijke sensaties en wat zij aan jou communiceren. Je kunt je meer in controle gaan voelen en veiliger in je lichaam.
Hoe kun je interoceptie ontwikkelen?
Interoceptie kun je ontwikkelen door te oefenen, zoals bij traumasensitieve yoga en mindfulness.
Tijdens de traumasensitieve yoga kun je oefenen met lichaamssensaties op te merken en hier effectief actie op te ondernemen, bijvoorbeeld het gebruiken van een kussen wanneer je voelt dat de grond wat hard is om op te zitten.
Tijdens traumasensitieve mindfulness oefen je ook om bewust aanwezig te zijn, en om minder meegevoerd te worden door gedachten. Het kan je ondersteunen door minder in je hoofd te zitten, en meer verbinding te maken met je lichaam.
Gedurende de dag kun je korte pauzes inrichten om jezelf af te vragen: Hoe voel ik me nu? Wat voel ik in mijn lichaam? Heb ik ergens behoefte aan?
Conclusie
Het ontwikkelen van interoceptie kan je helpen om beter voor jezelf zorgen, je emoties te kunnen reguleren en je zenuwstelsel terug in balans te brengen.
Trauma brengt vaak een disconnectie met het lichaam, maar interoceptie biedt een weg terug—naar veiligheid, rust en verbinding met jezelf.
Comments